Πρώτες Βοήθειες
Σκοπός του να δοθούν οι πρώτες βοήθειες είναι:
Η διατήρηση του πάσχοντα στην ζωή
Η μη χειροτέρευση της κατάστασής του
Η όσο το δυνατόν γρηγορότερη ανάρρωσή του
καλούμε πάντα το 166 αμέσως
ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΗΨΗ (ΚΑΡΠΑ)
Αν ο πάσχων δεν αναπνέει και η καρδιά έχει σταματήσει να λειτουργεί, είναι επείγον να γίνουν κάποιες ενέργειες οι οποίες θα έχουν σαν σκοπό να επαναφέρουν την αναπνοή και την κυκλοφορία ώστε να διατηρηθεί η παροχή οξυγόνου προς τον εγκέφαλο. Έτσι λοιπόν φροντίζουμε πρώτα για την αναπνοή και ύστερα για την αποκατάσταση της κυκλοφορίας
Έλεγχος αναπνοής: Αν έχουμε ένα καθρεφτάκι το βάζουμε μπροστά στο στόμα του παρατηρώντας αν θολώνει, σημάδι ότι ο άρρωστος αναπνέει. Αν δεν έχουμε καθρεφτάκι τότε βάζουμε το αυτί μας κοντά στο στόμα του αρρώστου οπότε ακούμε αν αναπνέει ή όχι ενώ μπορούμε να παρατηρούμε το θώρακα και την κοιλιά του για να διαπιστώσουμε το κατά πόσο υπάρχουν ή όχι αναπνευστικές κινήσεις. Όταν έχει σταματήσει η αναπνοή είναι σχεδόν βεβαία ότι ο πάσχων θα έχει απώλεια των αισθήσεων.
Έλεγχος καρδιακής λειτουργίας: Ο καλύτερος τρόπος για να το επιτύχουμε αυτό είναι η ψηλάφηση του σφυγμού στην καρωτίδα. Αν υπάρχουν σφυγμοί τότε η καρδιά λειτουργεί.
Η έλλειψη αναπνοής θα ρυθμιστεί με τεχνητή αναπνοή (φιλί της ζωής) ενώ η καρδιά με εξωτερικές μαλάξεις. Πρέπει να τονιστεί βεβαία ότι αν ο πάσχων παρουσιάζει εξασθενημένη αναπνοή τότε πρέπει να του την ενισχύσουμε. Αν όμως παρουσιάζει εξασθενημένη καρδιακή λειτουργία, δηλαδή αν η καρδιά χτυπά έστω και αδύναμα, τότε δεν πρέπει ποτέ να επιχειρούμε εξωτερική συμπίεση του θώρακα.
Τεχνητή Αναπνοή γίνεται με την παρακάτω σειρά ενεργειών:
Μετακινούμε το θύμα με την πλάτη να βρίσκεται σε επίπεδη και ανελαστική επιφάνεια. Αν υπάρχει υποψία αυχενικής κάκωσης δεν προβαίνουμε σε καμία μετακίνηση.
Έλξη του κεφαλιού προς τα πίσω για να ελευθερωθούν οι αεροφόροι αδένες
Αφαίρεση κάθε αντικειμένου που σφίγγει τον λαιμό του πάσχοντα (π.χ. στενός κολάρο) καθώς και καθαρισμός από εκκρίσεις, αίματα, ξένα αντικείμενα (π.χ. οδοντοστοιχίες)
Με βαθιά αναπνοή εφαρμόζουμε τα χείλια γύρω από τα χείλια του πάσχοντα αφού πρώτα κλείσουμε τα ρουθούνια για να μην διαφεύγει από εκεί ο αέρας που διοχετεύουμε.
Εκπνέουμε δυνατά μέσα στο στόμα του πάσχοντα παρατηρώντας με την άκρη του ματιού μας αν ανεβαίνει ο θώρακας του σε κάθε εκπνοή μας. Αν δεν γίνεται αυτό είναι πολύ πιθανό να υπάρχει απόφραξή των αεροφόρων οδών από κάποιο αντικείμενο. Δεν χρειάζεται να δώσουμε ιδιαίτερα μεγάλη ποσότητα αέρα: 400-500 ml. είναι συνήθως αρκετά.
Αν η καρδιά χτυπά συνεχίζουμε τις εμφυσήσεις με ρυθμό 16-18 ανά λεπτό. Αν όχι τότε πρέπει να σταματήσει αμέσως η εξωτερική συμπίεση του θώρακα.
Η Εξωτερική Συμπίεση του Θώρακα γίνεται με την παρακάτω σειρά ενεργειών:
Τοποθετούμε τα χέρια στο κέντρο του στήθους, εφαρμόζοντας την δεύτερη παλάμη πάνω στην πρώτη. Πιέζουμε τον θώρακα με την βοήθεια του βάρους του σώματος μας που θα πρέπει να πέφτει πάνω στα τεντωμένα άνω άκρα μας. Κάνουμε 15 συμπιέσεις (καρδιακές μαλάξεις) με γρήγορο ρυθμό και σε τρόπο ώστε το στέρνο να υποχωρεί 3-5 εκ. κάθε φορά. Αν είμαστε μόνοι κάνουμε 15 μαλάξεις και δίνουμε 2 αναπνοές.
Με κάθε συμπίεση ο θώρακας πρέπει να υποχωρεί 3 με 5 εκατοστά περίπου.
Οι μαλάξεις πρέπει να διακοπούν αμέσως μόλις η καρδιά ξαναρχίσει να λειτουργεί αλλά η τεχνητή αναπνοή πρέπει να συνεχιστεί μέχρι ν αποκατασταθεί η φυσιολογική αναπνοή του πάσχοντα.
Συνεχίζουμε μέχρι…
να συνέλθει το θύμα
να έρθει εκπαιδευμένο προσωπικό
να υπάρχουν εμφανή σημεία θανάτου
Συμπτώματα:
Έρχεται σαν ξαφνικός, συμπιεστικός πόνος, σαν σφίξιμο στο κέντρο του στήθους και καμία φορά σαν πόνος στο επιγάστριο. Ίσως αντανακλά στα άνω άκρα, το λαιμό ή την ράχη. Ο πάσχων υποχρεώνεται να καθίσει, να ακουμπήσει στον τοίχο ή και καμιά φορά πέφτει.
Το δέρμα γίνεται ωχρό και ιδρωμένο, τα δε άκρα και τα χείλη μπορεί να παρουσιάσουν κυάνωση. Μπορεί να παρουσιάσει δύσπνοια ή και απώλεια αισθήσεων.
Ο σφυγμός είναι αδύναμος, γρήγορος και συχνά ακανόνιστος. Τέλος υπάρχει η περίπτωση να σταματήσει η αναπνοή και η καρδιακή λειτουργία.
Αντιμετώπιση:
Βάζουμε τον άρρωστο σε αναπαυτική θέση και περιορίζουμε τις κινήσεις του τις απολύτως απαραίτητες. Αμέσως καλούμε το ασθενοφόρο ή τον μεταφέρουμε εμείς αν έχουμε μεταφορικό μέσο.
Χαλαρώνουμε τα ρούχα που σφίγγουν
Αν χάσει τις αισθήσεις του αλλά αναπνέει κανονικά τον τοποθετούμε σε θέση ανάνηψης
Αν σταματήσει η αναπνοή και η καρδιακή λειτουργία, κάνουμε καρδιοαναπνευστική ανάνηψη.
Είναι πολύ σπουδαίο να ενθαρρύνουμε τον πάσχοντα, αλλά να μην προσπαθούμε να ελαττώσουμε τον πόνο του γιατί ο πόνος αυτός δεν περνά με συνήθη αναλγητικά, Καλό είναι να περιμένουμε το ασθενοφόρο.
Είναι η απώλεια αισθήσεως από στιγμιαία έλλειψη αίματος στον εγκέφαλο
Αντιμετώπιση:
Ξαπλώνουμε τον πάσχοντα σε οριζόντια θέση.
Χαλαρώνουμε τα ρούχα του, ώστε να έχει άνετη αναπνοή.
Σηκώνουμε τα κάτω άκρα ψηλά για να απεγκλωβίσουμε τις ποσότητες του αίματος από τα άκρα.
Ελέγχουμε αν κατά την πτώση του (αν έχει συμβεί) έχει χτυπήσει.
Εφαρμόζουμε εξωτερικά ερεθίσματα, όπως ελαφρά χτυπήματα και έντονες μυρωδιές (αμμωνία ή κολόνια).
ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ
Ο κανόνας του ελέγχου της εξωτερικής αιμορραγίας είναι να σταματήσουμε τη ροή του αίματος από το τραύμα, συνηθέστερα με την εφαρμογή πίεσης πάνω του.
Οι αιμορραγίες ταξινομούνται σε αρτηριακές, φλεβικές, τριχοειδικές και μεικτές, ανάλογα με τον τύπο αγγείου που έχει υποστεί βλάβη.To αίμα στην τρώση αρτηρίας είναι έντονα ερυθρό, εξέρχεται κατά ώσεις και ο τραυματίας μπορεί γρήγορα να πέσει σε shock. Στη φλεβική αιμορραγία το αίμα είναι σχετικά σκούρο και έχει συνεχή ροή. Η τριχοειδική αιμορραγία έχει μικρή ροή αίματος που γρήγορα μπορεί να σταματήσει.
Αντιμετώπιση:
Εφαρμόζουμε σταθερή και ισχυρή πίεση στο τραύμα με τη βοήθεια γάζας ή κάποιου καθαρού υφάσματος.
Εννοείται πως αν υπάρχει ξένο σώμα στην πληγή (π.χ ένα γυαλί) ασκούμε πίεση παραπλεύρως.
Αν πρόκειται για πόδι ή χέρι και είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχει κάταγμα μπορούμε να το ανυψώσουμε. Η ανύψωση του μέλους μειώνει την αιματική ροή.
Αν η αιμορραγία επιμένει και περιλαμβάνει αρτηρία μπορούμε να πιέσουμε την υπεύθυνη αρτηρία κεντρικότερα (δε συνιστάται αν δεν υπάρχει εμπειρία). Η ίσχαιμη περίδεση επιφυλάσσεται σε απελπιστικές καταστάσεις και όταν το μέλος έχει αποκοπεί (σε ακρωτηριασμό).
Καλύπτουμε το τραύμα. Ψάχνουμε για ιατρική βοήθεια.
Θεραπεία:
Καθαρίζουμε το τραύμα ρίχνοντας άφθονη ποσότητα νερού (μηχανικός καθαρισμός).Έτσι απομακρύνονται τα ξένα σώματα που τυχόν υπάρχουν.
Καθαρίζουμε το τραύμα με οξυζενέ (αφρίζει και βγάζει στην επιφάνεια τα ξένα σώματα) και στη συνέχεια μετά από καλό ξέπλυμα εκ νέου χρησιμοποιούμε Betadine (χημικός καθαρισμός). Σκεπάζουμε το τραύμα με γάζες και απευθυνόμαστε σε γιατρό.